Ayasofya sadece tarihi bir bina değil, anlatacak hikayeleri olan tarihi bir yapıdır. Sıklıkla dünyanın 8. Harikası olarak bahsedilen Ayasofya, Sultanahmet’te yer almaktadır. İstanbul’un en önemli ve büyüleyici simgelerinden biridir.
Dünyada en çalkantılı geçmişe sahip kent simgesi olan Ayasofya’nın tarihine gelin beraber bakalım.
Kilise Dönemi (MS 360-)
Yapının bulunduğu yerde eskiden iki kilise bulunmaktaydı. MS 360 ve MS 415 tarihlerinde inşaa edilen bu iki kilise Bizans’ın düşüşte olduğu dönemlerde yıkılmıştır.
- Justinianus, altıncı yüzyılda Ayasofya’nın Kudüs’teki Solomon Tapınağını gölgede bırakacak bir Yunan Ortodoks Kilisesi olmasını emretmiştir. 11,000 kişinin işçiliği ile beş yılda tamamlanan bu kilise nerdeyse yüzyıl boyunca dünyanın en büyük Hıristiyan kilisesi ünvanını taşımıştır. 1204 yılında İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi yerine haçlılar tarafından Latin piskopos getirilmiştir. Bu yüzden orjinal parçalarından birçoğu Venedik’teki San Marco Bazilikasında bulunmaktadır.
Camii Dönemi (1453-):
Fatih Sultan Mehmet, 1453’te Konstantinopolis’i başarıyla ele geçirdikten sonra Ayasofya’yı cami ilan etmiş ve hemen ertesi Cuma bu camiide namaz kılmıştır. Bir cami olarak dünyanın en kutsal camilerinden biri olarak kabul edilmiştir. Ayasofya, yaklaşık 500 yıl boyunca İstanbul’un ana camisi olarak hizmet vermiş ve Sultan Ahmet Camii, Süleymaniye Camii ve Rüstem Paşa Camii gibi birçok caminin yapımında örnek alınmıştır.
Müze Dönemi (1935-2020):
Atatürk’ün emriyle Ayasofya’nın 1935 yılında müze olarak ziyarete açılacağı ve artık ibadet edilmeyeceği ilan edildi. Günde 10.000’den fazla kişi tarafından ziyaret edilen bu tarihi binaya, Türkiye Turizm Bakanlığı tarafından açıklanan bilgilere göre 2013 yılında 3 milyondan fazla ziyaretçi alınmıştır. 17 Temmuz 2020’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan açıklamayla Türk hükümeti beklenmedik bir karar aldı – Ayasofya Müzesi 85 yıldır bu tarihi mekanda namaz kılmaya izin verilmemesinin ardından camiye dönüştürüldü.
Ayasofya Hakkındaki İlgi Çekici Bilgiler:
Yaklaşık 56 metre yüksekliği ve 30 metre genişliği ile Ayasofya’nın kubbesi mimarlık tarihinde bir devrim olarak nitelendirilmiştir. Osmanlı Döneminde camiye dönüştürülmesinin ardından kubbenin çevresine dört adet minare eklenmiştir.
Tapınağın Hıristiyan Mozaiklerinin çoğu, hem Bizans hem de Osmanlı dönemlerinde kadınlar alanı olarak kullanılan üst galeride yer almaktadır. Bu mozaiklerin tarihi, MS 9. yüzyıla kadar uzanıyor.
Ayasofya’nın devasa kubbesi, daha iyisini yapmayı amaçlayan büyük mimar Sinan’a ilham vermiş ve sonunda, kubbesi Ayasofya’nın kubbesinden sadece birkaç santim daha büyük olan Edirne’de inşa edilen başyapıtı Selimiye Camii’yi tasarlayarak amacına ulaşmıştır.
Ayasofya’nın Öne Çıkan Özellikleri:
İsa’nın Vaftizci Yahya ve Meryem Ana ile resmedildiği 13. yüzyıldan kalma ışıltılı antik Deesis mozaiği gibi güzel detaylara sahip mozaikler.
Mekke’nin yönünü gösteren Merkez Mihrap ile üzerinde yer alan Bakire ve Çocuğu tasvir eden kubbe mozaiği gibi, hem İslam hem de Hristiyan dinlerinin sergilenen sembollerle buluştuğu bu güzel yapının genel atmosferi.
Binanın kuzey-batı yönünde bulunan bronzla kaplı “dilek sütunu” veya “terleyen sütun” olarak bilinen yapı. Justinianus başını bu sütuna yasladıktan sonra baş ağrısı geçtiği için sütunun iyileştirici güçleri olduğuna inanılıyor. Dileklerinizin gerçekleşmesi için baş parmağınızı üzerindeki deliğe yerleştirip dilek dilerken bileğinizi saat yönünde çevirmeniz gerekiyor.
“Ayasofya kedisi” Gli’ye selam vermeden ve şanslıysanız bir selfie çekilmeden ayrılmayın. Ayasofya’da yaşayan bu sevimli kedi tüm Türkiye tarafından tanınıp seviliyor.
Ayasofya Nerede?
Ayasofya, Sultanahmet’in kalbinde, Yerebatan Sarnıcı, Topkapı Sarayı, İstanbul Arkeoloji Müzesi ve Sultanahmet Camii gibi diğer popüler yerlere yakın bir konumdadır. Ayasofya ile Sultanahmet Camii arası sadece iki dakika yürüme mesafesindedir. Hem Ayasofya’ya hem de Sultanahmet Camii’ne ulaşmak için tramvayla Sultanahmet’e gidip parkın içinden yürümelisiniz.
Giriş Ücreti:
Girişler ücretsizdir.
Ziyaret Saatleri:
Namaz vakitlerine göre ayarlanmaktadır.
Müze kısmı pazartesileri kapalıdır.
Giriş yapabileceğiniz saat aralıkları: 09:00, 10:15, 11:00, 14:15
Konum: Fatih, İstanbul, Türkiye
Kıyafet kuralları:
Erkekler t-shirt ve şort giymelidir. Mayo veya sadece şort giymek yasaktır.
Kadınlar başlarını örtmeli ve kıyafetleri vücutlarını kapatmalılardır. Camii girişinde eşarp ve tulum verilmektedir.
Camiye girmeden önce ayakkabılar çıkartılmalıdır. Bunun için girişte temiz galoş verilmektedir.
